Page Nav

HIDE

Grid

GRID_STYLE

Pages

Classic Header

{fbt_classic_header}

Breaking News

latest

Χρεοκοπία της οικονομίας ή του πολιτικού (κομματικού) συστήματος;...Του Βασίλη Κολλάρου

Χρεοκοπία της οικονομίας ή του πολιτικού (κομματικού) συστήματος;    Άραγε πόσες φορές πτώχευσε η Ελλάδα από το 1830, χρονολογία της...


Χρεοκοπία της οικονομίας ή του πολιτικού (κομματικού) συστήματος;

  Άραγε πόσες φορές πτώχευσε η Ελλάδα από το 1830, χρονολογία της ιδρυτικής πράξης γέννησης του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, μέχρι σήμερα; Υπάρχουν κοινά στοιχεία ανάμεσα στις προηγούμενες αλγεινές μνήμες χρεοκοπίας και στην παρούσα δεινή οικονομική κατάσταση της χώρας;
   Η πρώτη πτώχευση έρχεται νωρίτερα και από τη δημιουργία του ελληνικού κράτους καθώς το 1827 δηλώνεται αδυναμία εξυπηρέτησης των δανείων που είχαν λάβει οι επαναστατικές κυβερνήσεις κατά τη διάρκεια του ένοπλου αγώνα. Σημειωτέον ότι, μόνο το 30% των «Δανείων της ανεξαρτησίας» κατέληξαν στα ταμεία της προσωρινής επαναστατικής κυβέρνησης, τα υπόλοιπα χρήματα, τα «μοιράστηκαν» μεγαλοτραπεζίτες του εξωτερικού και έλληνες μεσάζοντες. Αξίζει να αναφερθεί ότι από τα χρήματα που κατέληξαν στο επαναστατικό ταμείο ελάχιστα ξοδεύτηκαν για τις ανάγκες του αγώνα, τα περισσότερα, ξοδεύτηκαν για τις «ανάγκες» των εμφύλιων πολέμων μεταξύ των πολιτικών φατριών. Η δεύτερη πτώχευση λαμβάνει χώρα το 1843. Το μεγαλύτερο μέρος (γύρω στα 33 εκατ.) από τα 60 εκατ. Φράγκα που δάνεισαν οι Μεγάλες Δυνάμεις στον Όθωνα, με τη ανάρρηση του στο Θρόνο της Ελλάδας, χρησιμοποιήθηκαν για την αποπληρωμή των «Δανείων της ανεξαρτησίας». Επίσης, η πολιτική αστάθεια της περιόδου (Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843), η μοναρχική - δεσποτική διακυβέρνηση των Βαυαρών, η αδυναμία των υπαρχόντων κομματικών σχηματισμών να λειτουργήσουν ως γνήσιοι αντιπρόσωποι του λαού, η οικονομική καχεξία της χώρας, η ανάμιξη των Μεγάλων δυνάμεων στα εσωτερικά της χώρας και τα υπέρογκα επιτόκια δανεισμού, μετέτρεψαν την Ελλάδα σε οικονομικό προτεκτοράτο του διεθνούς τραπεζικού συστήματος.  
  Το 1879 ξεκινά μια δωδεκαετία ραγδαίας αύξησής του εξωτερικού δανεισμού που οδήγησε τη χώρα το 1893 να χρωστά στο εξωτερικό 585,4 εκατ. φράγκα και να πτωχεύει για τρίτη φορά διά στόματος (αλλά όχι εξαιτίας του) Χαριλάου Τρικούπη. Τη χρονιά εκείνη ο Χαρ. Τρικούπης, εξαιτίας της άσχημης οικονομικής κατάστασης, αναγκάστηκε να πει στη Βουλή σαν πρωθυπουργός τη φράση "κύριοι, δυστυχώς, επτωχεύσαμεν". Το καρκίνωμα της ελληνικής πολιτικής ζωής του 19ου αιώνα, δεν υπήρξε άλλο από το πελατειακό σύστημα των κομμάτων που συνεχίσει ακόμα και σήμερα να αποτελεί χαίνουσα πληγή στο σώμα της ελληνικής κοινωνίας. Ο διορισμός στο δημόσιο αποτέλεσε το κατ’ εξοχήν αντικείμενο της ψηφοθηρίας, δημιουργώντας έτσι έναν υπερδιογκωμένο δημόσιο τομέα – τι άλλαξε από τότε; Ως εκ τούτου, οι υπέρτεροι δημόσιοι υπάλληλοι απορροφούσαν το μεγαλύτερο μέρος του οικονομικού πλεονάσματος. Επιπροσθέτως, η κακοδιαχείριση – διασπάθιση του δημοσίου χρήματος αποτελεί μια διαχρονική κακοδαιμονία του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Ο ρόλος των πολιτικών προσώπων, ως (κακό)διαχειριστών του δημόσιου χρήματος, έχει ριζώσει βαθιά στο DNA του ελληνικού λαού και κατατρύχει ακόμα και σήμερα την ελληνική πολιτική πραγματικότητα.
  Πριν προχωρήσουμε στην επόμενη πτώχευση της χώρας, να σημειώσουμε ότι είχε προηγηθεί ο ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897 και η επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (ΔΟΕ) στην Ελλάδα, από ξένους και ντόπιους πιστωτές. Ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχός επιβλήθηκε στη χώρα ως αναγκαίο μέτρο για να καταβάλλει τις πολεμικές αποζημιώσεις προς τη νικήτρια Τουρκία. Το 1922 – στο αποκορύφωμα της Μικρασιατικής Εκστρατείας – αποφεύγεται η πτώχευση από την τότε κυβέρνηση Γούναρη, με τον υπουργό Οικονομικών Π. Πρωτοπαπαδάκη να κόβει στη μέση τα χαρτονομίσματα (παγκόσμια πρωτοτυπία), να κρατά το ένα μέρος στην κυκλοφορία και να ανταλλάσσει το άλλο με τίτλους εσωτερικού δανείου!!! Η ανεπάρκεια της πολιτικής ηγεσίας και η αδυναμία συναίνεσης μεταξύ των κομμάτων για τους στόχους της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής (Μικρασιατικό μέτωπο) θα οδηγήσουν την ελληνική οικονομία στο βάραθρο της χρεοκοπίας και τη Μεγάλη Ιδέα στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας.
   Μπορεί η ήττα του ΄22 να μην έφερε την πτώχευση, αλλά οι ανάγκες αναδιοργάνωσης του στρατού και περίθαλψης των προσφύγων θα οδηγήσουν σε νέο υπερβολικό εξωτερικό δανεισμό. Τελικά, τον Μάρτιο του 1931, λίγο πριν από την τελευταία πτώχευση του 1932, σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση προϋπολογισμού του υπουργού Οικονομικών καθηγητή Βερβαρέσσου, η Ελλάδα χρωστάει σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα του εξωτερικού 2,868,1 εκατ. χρυσά φράγκα. Η Ελλάδα, ή καλύτερα το πολιτικό σύστημα πτωχεύει για τετάρτη φορά.
   Επανερχόμενοι στο παρόν, αντιλαμβανόμαστε ότι το πολιτικό σκηνικό παραμένει ίδιο σε σχέση με τις προαναφερθείσες περιπτώσεις, απλά αλλάζουν τα πρόσωπα που διαχειρίζονται την πολιτική εξουσία. Το υψηλό δημόσιο χρέος, η εγκληματική δημοσιονομική πολιτική, η διασπάθιση του δημόσιου χρήματος για ίδιο κομματικό όφελος,  ο ρόλος - ανάμειξη των ξένων στα εσωτερικά ζητήματα της χώρας, η ανεπάρκεια των πολιτικών προσώπων, το διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα, η φαλκίδευση και ο μαρασμός των ηθικών αξιών και ο στρατευμένος ρόλος των ΜΜΕ αποτελούν κοινά στοιχεία της παρούσας ελληνικής πραγματικότητας με το πρόσωπο που παρουσίαζε η Ελλάδα στις τέσσερεις προαναφερθείσες πτωχεύσεις. Στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, δεν κατέρρευσε πρώτα η οικονομία, πρώτα κατέρρευσε το πολιτικό σύστημα και η εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού απέναντι στην έννοια της Πολιτικής. Ο Έλληνας ταύτισε τον πολιτικό με την οικογενειοκρατία και την αδιαφορία απέναντι στο κοινωνικό σύνολο. Ο Έλληνας Πολιτικός έχει καταστεί «επάγγελμα» το οποίο αδυνατεί να προσεγγίσει η πλειονότητα του ελληνικού λαού. Δεν είναι αξίωμα, άμεσα συσχετιζόμενο με τη βούληση του ελληνικού λαού, αλλά «επάγγελμα» που υπάγεται στους νόμους της αγοράς.  Ο ρόλος του πολιτικού είναι να προωθεί συμφωνίες με ισχυρούς επιχειρηματικούς κύκλους – οι οποίοι ορέγονται αδιαλείπτως το δημόσιο πλούτο –  από τις οποίες θα έχει οικονομικό και πολιτικό όφελος και αδιαφορεί για τα συμφέροντα των «μικρών», διότι δεν είναι τα δικά του συμφέροντα. Μπορεί να μην πτωχεύσαμε οικονομικά αλλά σίγουρα πτωχεύσαμε πολιτικά.   
                                                                          Βασίλης Κολλάρος
                                                 Υπ. Διδάκτορας Ιστορίας Παντείου Πανεπιστημίου