Page Nav

HIDE

Grid

GRID_STYLE

Pages

Classic Header

{fbt_classic_header}

Breaking News

latest

Απ'το Χρονοντούλαπο Αρ.3 | Κυριακή 27/01/2013 Ομιλία στο ΙΤΗΠ

Καλή Κυριακή σε όλους! Σήμερα κάνουμε μια μικρή διακοπή στο θέμα των Δημογραφικών, στα οποία θα επιστρέψουμε. Αυτή τη φορά παίρ...


Καλή Κυριακή σε όλους!

Σήμερα κάνουμε μια μικρή διακοπή στο θέμα των Δημογραφικών, στα οποία θα επιστρέψουμε.
Αυτή τη φορά παίρνουμε ευκαιρία από μια ομιλία που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο
26/1 στο ΙΤΗΠ για την παλιά μονή του Αγ. Νικολάου Βάνης, όπου πραγματοποιούνται
εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης.

Η ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΝΗ

ΤΟΥ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΣΤΟΥ ΒΑΝΗ

Τελικά, το Σάββατο το βράδυ πραγματοποιήθηκε η ομιλία της κ. Χρυσάνθης Σακελλάκου στο ΙΤΗΠ, για «Το έργο “Ιερά Μονή Αγ. Νικολάου Βάνης στην Τήνο - Επισκευή και αποκατάσταση Καθολικού και τράπεζας». Το αρχικό «τελικά» αναφέρεται στο γεγονός ότι είχε προηγηθεί γενική διακοπή ρεύματος σε όλη τη Χώρα και κάποιοι φοβήθηκαν μήπως τελικά η ομιλία δεν πραγματοποιηθεί. Το ρεύμα επέστρεψε και όλα διεξήχθηκαν κανονικά. Η ομιλία ιδιαίτερα ικανοποιητική, όσο, βέβαια, μπορεί να είναι μια διάλεξη με προβολή διαφανειών, για ένα μεταβυζαντινό μνημείο της Τήνου άγνωστο στους περισσότερους. Όσοι, μάλιστα, περνούν από μπροστά του ανεβαίνοντας από τη Χώρα προς το Μοναστήρι ή τα παραπέρα χωριά, του κάνει εντύπωση ο τρούλος του και τα γύρω ερειπωμένα κτίσματα, αλλά τίποτα περισσότερο…
Η κατάσταση της παλαιάς αυτής μονής ήταν αξιοθρήνητη εξαιτίας της υγρασίας που επικρατούσε και που κατέστρεψε παλαιές τοιχογραφίες και έφθειρε το κτήριο τόσο ώστε και οι εργασίες που γίνονταν σ’ αυτό κατά το παρελθόν για τη συντήρησή του, να το επιβαρύνουν ακόμα πιο πολύ. Τώρα, όμως, στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Κρήτη και Νήσοι Αιγαίου 2007-2013» της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, η 2η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων πραγματοποιεί έργο επισκευής και αποκατάστασης του Καθολικού και της Τράπεζας της παλαιάς μονής.
«Η αρχαιολόγος κα Χρυσάνθη Σακελλάκου, υπεύθυνη του έργου, παρουσίασε τα ιστορικά στοιχεία για τo μοναστηριακό συγκρότημα, την κατάσταση διατήρησης του καθολικού και της τράπεζας, τις εργασίες που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί, τα νέα στοιχεία που έχουν προκύψει και όσα υπολείπονται ακόμα να γίνουν για την απόδοση του μνημείου στους Τηνίους».
Ας δούμε ένα σύντομο διάγραμμα της ιστορικής πορείας της μονής του Αγ. Νικολάου στη -ή στου- Βάνη.

* * *

Η μονή αυτή ιδρύθηκε το 1624/25 από ένα μοναχό ονομαζόμενο Νικόδημο Μιρντέ. Τους λόγους της ίδρυσης δε τους γνωρίζουμε. Λίγα μέτρα πιο πάνω, ανάμεσα σ’ αυτό το μοναστήρι και το γυναικείο μοναστήρι της Παναγίας των Αγγέλων του Κεχροβουνίου, υπήρχε κι άλλο ένα ακόμα, αφιερωμένο στην Παναγία κι αυτό, αλλά αντρικό. Φαίνεται παράξενο να οικοδομηθεί και ένα δεύτερο αντρικό μοναστήρι σε λίγες δεκάδες μέτρα απόσταση από το άλλο. Το πρώτο, μάλιστα, ήταν και μεγάλο και πανάρχαιο και πλούσιο. Είναι πιθανόν οι ιδρυτές να προσπάθησαν να συγκεντρώσουν κάποιους μοναχούς εκεί, που έφευγαν δυσαρεστημένοι από το πρώτο μοναστήρι λόγω της συμπεριφοράς του ηγουμένου ή του ιδιοκτήτη. Η δυσαρέσκεια είναι γνωστό γεγονός που αναφέρεται σε έγγραφα της εποχής, καθώς επίσης και το γεγονός ότι οι μοναχοί είχαν αρχίσει να το εγκαταλείπουν και να αναζητούν αλλού καταφύγιο. Μήπως, λοιπόν, θα μπορούσε να σταθεί η υπόθεση ότι οι μοναχοί Νικόδημος Μορδές ή Μιρντές και Μακάριος Σανταμούρης προέρχονταν από την αντρική μονή της Παναγίας και προσπάθησαν να συνάξουν τους δυσαρεστημένους μοναχούς; Μπορεί… Πάντως, σε λίγα χρόνια το αντρικό μοναστήρι της Παναγίας έκλεισε και δεν έμεινε ούτε ίχνος απ’ αυτό…. Μόνο κάποιες γραπτές μαρτυρίες.
Οι δυο μοναχοί προχώρησαν την προσπάθειά τους και θέλησαν να οικοδομήσουν ένα μεγάλο ναό, το καθολικό της μονής, αφιερωμένο στον Άγ. Νικόλαο. Ζήτησαν βοήθεια και ανάμεσα σ’ εκείνους που βοήθησαν ήταν και ένας πλούσιος έμπορος μεταξιού από το Σμαρδάκιτο, ο Γεώργιος Πιπέρης, που άφησε με τη διαθήκη του μια λίμπρα μετάξι στον φίλο του καλόγηρο Νικόδημο, που υπήρξε και μάρτυρας στη διαθήκη του. Ο ναός οικοδομήθηκε μέσα στα έτη 1664/1665 από μια συντροφιά μαστόρων από την Οξωμεριά, που δούλευαν κάτω από την καθοδήγηση του πρωτομάστορα Ιωάννη Απέργη.
Στα 1716, μετά τη λήξη της Βενετοκρατίας, έφτασε στην Τήνο ο πρώτος ορθόδοξος Αρχιεπίσκοπος Τήνου Αρσένιος. Μη έχοντας που να πάει να εγκατασταθεί (ακόμα η πρωτεύουσα του νησιού ήταν στο Ξώμπουργο) πήγε να μείνει στο μοναστήρι αυτό και για τούτο η περιοχή ονομάστηκε «Δεσποτικά». Μετά το 1745 οι διάδοχοι του δεσπότη κατέβηκαν στη νέα πρωτεύουσα της Τήνου, τη Χώρα του Αγ. Νικολάου και εγκαταστάθηκαν εκεί οικοδομώντας και τον ορθόδοξο μητροπολιτικό ναό του νησιού, τον Ταξιάρχη.
Όλο και κάποιοι μοναχοί μόναζαν στον Αγ. Νικόλαο «του Βάνη», αλλά τελικά εγκαταλείφθηκε και γνώρισε την ερημιά και πέρασε η μονή και η περιουσία της σε ιδιώτες και σήμερα στη γυναικεία μονή της Παναγίας του Κεχροβουνίου.
Όση κι αν ήταν η ιστορία αυτού του θρησκευτικού μνημείου, αποτελεί ένα σημαντικό θρησκευτικό μνημείο του νησιού μας και επιβαλλόταν η συντήρησή του. Οι αρχιτεκτονικές του ιδιομορφίες είναι αξιόλογες και η μελέτη τους θα βοηθήσει στο να γνωρίσουμε καλύτερα την ιστορία του  τόπου μας.
Ευχαριστούμε την κ. Χρυσάνθη Σακελλάκου για την ομιλία και για τις λεπτομέρειες που μας πρόσφερε. Ελπίζουμε να δούμε ολοκληρωμένες τις εργασίες σύντομα και δημοσιευμένα όσα νέα ιστορικά στοιχεία θα έχουν προκύψει απ’ αυτές.
Ο Ιστορικός
* * *

Ένα σύντομο Βιογραφικό της κ. Χρυσάνθης Σακελλάκου
Η Χρυσάνθη Σακελλάκου, γεννημένη στην Αθήνα, είναι αρχαιολόγος, πτυχιούχος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος του ιδίου Πανεπιστημίου με ειδίκευση στη Βυζαντινή Αρχαιολογία. Κατέχει την αγγλική και τη γερμανική γλώσσα. Έχει συμμετάσχει σε ανασκαφές στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Κως, Άνδρος, Γαλλία- Parthenay) και έχει παρακολουθήσει σεμινάρια με τίτλο «Αρχαιομετρία», «Αρχιτεκτονική κληρονομιά – Ιστορικά κέντρα πόλεων» και «Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών- (G.I.S.)» (Εθνικό κέντρο έρευνας και φυσικών επιστημών «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ» - ΙΝΕΠ). Το 2001 διορίστηκε ως μόνιμη υπάλληλος στο Υπουργείο Πολιτισμού και υπηρέτησε αρχικά στην 4η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου (2001-2003) και από το 2004 έως σήμερα στη 2η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Κυκλάδων. Κατέχει την αγγλική και τη γερμανική γλώσσα. Ανάμεσα στις κύριες αρμοδιότητές της είναι η παρακολούθηση των έργων ΕΣΠΑ της 2ης ΕΒΑ και ιδιαίτερα του έργου «Ιερά Μονή Αγ. Νικολάου Βάνης στην Τήνο – Επισκευή και αποκατάσταση καθολικού και τράπεζας» ενταγμένου στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κρήτη και Νήσοι Αιγαίου 2007-2013» της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, για το οποίο είναι υπεύθυνη.

(Το Σημείωμα από την ανακοίνωση που έκανε το ΙΤΗΠ).