Page Nav

HIDE

Grid

GRID_STYLE

Pages

Classic Header

{fbt_classic_header}

Breaking News

latest

Μια αναφορά στις καθκιές της Τήνου και την κλίμακα του τοπίου

Την εποχή που το τοπίο επέβαλλε ακόμα την κλίμακά του στις συνήθειες και την οικιστική συμπεριφορ...

τηνος
Την εποχή που το τοπίο επέβαλλε ακόμα την κλίμακά του στις συνήθειες και την οικιστική συμπεριφορά των ανθρώπων, στο νησιωτικό τοπίο έβλεπες διασπαρμένες μικρές κατοικίες, χτισμένες από πέτρα και λάσπη, βαθιά ριζωμένες και αρμονικά ενταγμένες στον φυσικό τους χώρο .

Η παρουσία τους δε ήταν τόσο διακριτική, που θα μπορούσα να πω ότι αυτό που είναι αξιοσημείωτο είναι η απουσία των κατοικιών αυτών και η πλήρη εναρμόνιση τους μέσα στο κυκλαδίτικο τοπίο.
Οι αγροτικές κατοικίες, τα καθκιά, είναι πέτρινες κατοικίες, κτισμένες με οικονομία στην ύλη και σεμνότητα στη σκέψη, για να απαντήσουν στις καθημερινές ανάγκες διαβίωσης των ανθρώπων. Σε αυτές αποτυπώνεται η σχέση των ανθρώπων με τη γη που τους φιλοξενεί και τους δίνει τροφή. Τα καθκιά εμφανίζονται στο τοπίο του νησιού σύμφωνα με τις συγκεκριμένες ανάγκες των κατοίκων του χωριού, που ήταν στην πλειοψηφία τους γεωργοί ή λατόμοι. Για κάποιους αποτελούσαν τη βασική κατοικία, για τους περισσότερους όμως ήταν η δεύτερη κατοικία (αφού παράλληλα διατηρούσαν και σπίτι στο χωριό), που συνδεόταν με τη δουλειά και τη φύλαξη των ζώων.

Στα παλιά καθκιά, ακόμα και σ΄ αυτά που είναι μισογκρεμισμένα, είναι εμφανής ο εκφορικός τρόπος κτισίματος. Οι δύο πλαϊνοί τοίχοι έχουν κλίση προς το εσωτερικό, ώστε να μειωθεί το πλάτος της οροφής. Για την κάλυψη της οροφής χρησιμοποιούνται σχιστολιθικές πλάκες. Το πλάτος της οροφής είναι αρκετά μικρό, ενώ το βάρος της μαζί με το βάρος του δώματος υποβαστάζονται από τους πλαϊνούς τοίχους. Ένα μικρό άνοιγμα στον τοίχο, ο μούτλας, αερίζει το χώρο και μια στενή ζώνη, το γκντούντο (ο χώρος ανάμεσα στο κτίσμα και τη γη που καλύπτεται με σχιστόλιθο), προστατεύει την κατοικία από την υγρή γη και συγχρόνως δημιουργεί ένα χώρο που μοιάζει με κρύπτη. Θυρίδες, πέτρινα τραπέζια και καθίσματα, πέτρινα τζάκια και φούρνοι, ποτίστρες για τα ζώα, όλα είναι φτιαγμένα με απλότητα και σύνεση

Στο τοπίο του νησιού της Τήνου, η άγρια και καλλιεργήσιμη γη και οι μεγάλες σειρές ξηρολιθιών δημιουργούν μια ανθρώπινη κλίμακα στο τοπίο. Οι κάτοικοι του νησιού με αρκετό κόπο, προσπάθησαν να καλλιεργήσουν το τοπίο αυτό και να διαχωρίσουν τον κατοικημένο χώρο από το φυσικό κόσμο. Τα κτίσματα και η ιδιωτική γη μέσα στο -κατά τ’ άλλα- άγονο τοπίο δημιουργούσαν ένα αίσθημα ταυτότητας και μια τοπογραφία που περιελάμβανε τον οικείο και τον μη οικείο τόπο σε ένα αρμονικό σύνολο. Οι κάτοικοι του χωριού, ως καλλιεργητές, ήταν υποχρεωμένοι να βρίσκονται σε συνεχή μετακίνηση μεταξύ χωριού και υπαίθρου (για τις εργασίες στους αγρούς, τα αλώνια και τους μύλους). Η συνεχής αυτή μετακίνηση δημιουργούσε μια περιοχή δράσης του ανθρώπου στο τοπίο του νησιού. Τα μικρά λίθινα κτίσματα χρησιμοποιήθηκαν είτε ως κατοικίες είτε ως αποθηκευτικοί χώροι και στάβλοι. Η χρήση αυτή των καθκιών ως στάβλοι και αποθηκευτικοί χώροι υπάρχει ακόμα στις μέρες μας, ενώ λιγότερο συχνά τα βλέπουμε να χρησιμοποιούνται ως κατοικίες.
.
Η αίσθηση που αποκομίζει κανείς από μια απλή περιήγηση στο χώρο τον καθκιών είναι αυτή του μέτρου και της αυτάρκειας. Επιπλέον, τα περισσότερα από αυτά τα όμορφα κτίσματα με την τόσο ιδιαίτερη σύνθεση είναι προσανατολισμένα προς έναν ανοιχτό ορίζοντα. Ατενίζοντας τον ορίζοντα αυτό, αναρωτιέμαι κατά πόσον οι αξίες του μέτρου και της αυτάρκειας εφαρμόζονται στις μέρες μας. 


 Από την αρχιτέκτονα Μαρία Βιδάλη